Budownictwo pasywne: Inwestycja na przyszłość

Czym jest budownictwo pasywne i dlaczego warto w nie inwestować? Czy to odpowiedni czas, aby inwestować w tego typu rozwiązania? Budownictwo pasywne to coraz popularniejszy trend w budownictwie, który stawia na energooszczędność i komfort użytkowania. Domy pasywne zużywają minimalną ilość energii do ogrzewania i wentylacji, co oznacza niższe rachunki za energię i mniejszy wpływ na środowisko naturalne.

1. Co to jest dom pasywny?
2. Zalety budownictwa pasywnego.
3. Wady budownictwa pasywnego.
4. Jak zbudować dom pasywny?
5. Case study: Po ilu latach zwraca się inwestycja w dom pasywny?

Co to jest dom pasywny?

Budownictwo pasywne to koncepcja projektowania i budowy domów, które charakteryzują się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię do ogrzewania i wentylacji. Osiąga się to poprzez zastosowanie szeregu rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych. Co ciekawe, koncepcja budownictwa pasywnego zrodziła się w latach 70. XX wieku w odpowiedzi na kryzys energetyczny. Nie sposób zauważyć, pewną analogię do dzisiejszych czasów z podwyższoną inflacją i dużymi wahaniami cen energii. Pierwsze domy pasywne powstały w Szwecji i Niemczech. W latach 80. XX wieku powstał pierwszy oficjalny standard domu pasywnego - PHI Darmstadt. W 1996 roku założono Międzynarodowe Stowarzyszenie Domów Pasywnych (iPHA) a w 2000 roku powstał pierwszy polski dom pasywny w Gdańsku. Obecnie, budownictwo pasywne cieszy się coraz większym zainteresowaniem, a w Polsce przybywa firm specjalizujących się w tego typu rozwiązaniach konstrukcyjnych.

Dom pasywny, zgodnie z definicją, jest zaprojektowany tak, aby roczne zapotrzebowanie na energię na ogrzewanie i chłodzenie nie powinno przekraczać 15 kWh na metr kwadratowy powierzchni użytkowej rocznie (15 kWh/m²rok).

Tak niskie zapotrzebowanie na energię jest osiągane przy zastosowaniu zaawansowanych technik izolacyjnych, szczelności powietrznej, wykorzystaniu ciepła generowanego przez mieszkańców i urządzenia domowe oraz a dzięki optymalnemu wykorzystaniu energii słonecznej i rekuperacji ciepła z wentylacji.

Zalety budownictwa pasywnego.

Czy budynek o praktycznie zerowym zapotrzebowaniu na energię do użytkowania się opłaca? Jakie korzyści otrzymuje Inwestor inwestujący w rozwiązania budownictwa pasywnego? Oto kilka głównych zalet:

• Oszczędność energii i kosztów - domy pasywne zużywają znacznie mniej energii niż tradycyjne budynki, co prowadzi do niższych rachunków za energię. Inwestycja w budownictwo pasywne może przynieść zwrot z inwestycji w dłuższej perspektywie czasu.
• Komfort termiczny - domy pasywne zapewniają stabilną temperaturę i wysoki komfort termiczny przez cały rok. Dzięki doskonałej izolacji termicznej i eliminacji mostków termicznych, temperatura wewnątrz budynku jest zawsze optymalna i dostosowana do potrzeb użytkowania.
• Zdrowe i czyste powietrze - system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w domach pasywnych zapewnia stale świeże powietrze i usuwa zanieczyszczenia. To korzystnie wpływa na zdrowie mieszkańców. Szczególnie może to być istotne dla alergików.
• Ochrona środowiska - domy pasywne mają mniejszy wpływ na środowisko naturalne, ponieważ wymagają mniejszej ilości energii do ogrzewania i chłodzenia.
• Wysoka wartość nieruchomości - budownictwo pasywne jest coraz bardziej popularne na rynku nieruchomości i będzie w najbliższych latach prawdopodobnie wyceniane jako szczególnie atrakcyjne. Ponadto, z uwagi na poniesiony większy koszt inwestycji, domy pasywne mają zwykle wyższą wartość, co może przynieść korzyści inwestorom w przypadku sprzedaży lub wynajmu.
  

Pod względem parametrów technicznych budynku, domy pasywne są świetnym rozwiązaniem na przyszłość z uwagi na szereg konstrukcyjnych rozwiązań, w tym:

• Bardzo dobra izolacja termiczna ścian, dachu i podłóg.
• Okna o wysokim współczynniku przenikania ciepła (Uw).
• Szczelność budynku eliminująca mostki termiczne.
• System wentylacji mechanicznej z rekuperacją ciepła.
• Wykorzystanie zysków słonecznych do ogrzewania budynku.

Wady budownictwa pasywnego.

Jakie wady posiada budownictwo pasywne? Przede wszystkim są to wyższe od standardowych koszty budowy. W perspektywie czasowej jednak, koszty te zwracają się z naddatkiem. Do podwyższonych kosztów budownictwa energooszczędnego zaliczamy wyższe koszty związane z:

• lepszymi materiałami izolacyjnymi,
• energooszczędnymi oknami i drzwiami,
• systemem wentylacji mechanicznej z rekuperacją ciepła.

Do istotnych wad, możemy też zaliczyć złożoność projektu. Projekt wymaga dokładnego planowania i doboru odpowiednich materiałów. Wymaga to wiedzy i znajomości rozwiązań konstrukcyjnych. Nie wszystkie materiały budowlane są odpowiednie do budowy tego typu budynku. Zatem wybór materiałów może być ograniczony i droższy. Ponadto, nie każda ekipa posiada fachową wiedzę w zakresie budowy domów pasywnych. Wciąż wiele osób nie zna koncepcji budownictwa pasywnego. Może to być przyczyną późniejszych defektów w użytkowaniu. ‍

• Budowa domu pasywnego wymaga dokładnego planowania i fachowej wiedzy.
• Istnieje ryzyko błędów podczas projektowania i budowy, które mogą negatywnie wpłynąć na energooszczędność domu.

Zagrożenia:

• Przegrzewanie się domu w lecie w przypadku braku odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej.
• Ryzyko rozwoju pleśni i grzybów ze względu na szczelność budynku przy złym wykonaniu lub nie odpowiednim projekcie.

Pomimo tych wszystkich wad, naszym zdaniem budownictwo pasywne jest korzystną inwestycją. Domy pasywne zapewniają komfort użytkowania, niskie rachunki za energię i ochronę środowiska.

Jak tanio zbudować dom pasywny?

Budowa domu pasywnego wymaga dokładnego planowania i stosowania odpowiednich materiałów i technologii. Kluczowe znaczenie ma wybór doświadczonego projektanta, architekta i wykonawcy, którzy posiadają wiedzę i doświadczenie w budownictwie pasywnym. Aby zobrazować specyfikę materiałów dla domu pasywnego, przeanalizujemy trzy rodzaje domów: dom z drewna, murowany oraz z prefabrykatów:

1. Dom z drewna może zawierać nastepujące materiały:

• Ściany: konstrukcja szkieletowa wypełniona celulozą lub wełną drzewną.
• Dach: drewniane belki z izolacją z celulozy lub wełny drzewnej.
• Okna: drewniane okna trzyszybowe o niskim współczynniku Uw.
• Ogrzewanie: pompa ciepła powietrze-woda.

2. Dom murowany może być zbudowany z następujących materiałów:

• Ściany: bloczki ceramiczne lub silikatowe z grubą warstwą izolacji styropianowej lub grafitowej.
• Dach: płyta żelbetowa z izolacją z pianki poliuretanowej lub wełny mineralnej.
• Okna: okna trzyszybowe o niskim współczynniku Uw.
• Ogrzewanie: pompa ciepła powietrze-woda lub gruntowa.

3. Dom z prefabrykatów składa się z:

• Ścian: prefabrykowane panele z betonu komórkowego lub drewna z izolacją.
• Dachu: prefabrykowane panele z drewna lub betonu z izolacją.
• Okien: okna trzyszybowe o niskim współczynniku Uw.
• Ogrzewania: pompa ciepła powietrze-woda lub gruntowa.

Koszt budowy domu pasywnego w Polsce jest o około 15-25% wyższy niż koszt budowy tradycyjnego domu. Dokładna różnica zależy od wielu czynników, takich jak:

• Rozmiar domu: im większy dom, tym większa różnica w kosztach.
• Wybrane materiały i technologie: stosowanie droższych materiałów i technologii pasywnych zwiększa koszt budowy.
• Doświadczenie projektanta i wykonawcy: budowa domu pasywnego wymaga doświadczenia i wiedzy, co może wiązać się z wyższymi kosztami

Po ilu latach zwraca się koszt inwestycji w dom pasywny?

Przejdźmy do konkretów i policzmy, kiedy inwestycja w dom pasywny nam się zwróci. Aby otrzymać wynik w latach, przyjmiemy pewne założenia, które uproszczą nam obliczenia. Z założenia przyjmiemy średnie zużycie energii dla standardowego domu budowanego metodą tradycyjną i spełniającego podstawowe wymogi efektywności energetycznej. Uwzględnimy też średnią cena energii w Polsce. Pozwoli to nam na obliczenie oszczędności dla domu pasywnego w porównaniu z budynkiem spełniającym standardowe wymogi energii końcowej oraz roczne oszczędności energii dla obu typów budynków.

Założenia:

1. Średnie roczne zużycie energii na ogrzewanie dla standardowego domu w Polsce wynosi około 100 kWh/m².
2. Dom pasywny zużywa około 15 kWh/m² rocznie na ogrzewanie (z definicji).
3. Cena energii elektrycznej w Polsce wynosi średnio 0.7 PLN za kWh (cena może się różnić, ale przyjmijmy tę wartość dla uproszczenia obliczeń).
4. Dom pasywny jest o 20% droższy w budowie niż standardowy dom.
5. Koszt budowy standardowego domu: 500 000 PLN
6. Dodatkowy koszt budowy domu pasywnego: 20% * 500 000 PLN = 100 000 PLN

Obliczamy koszty energii oraz roczne oszczędności: Roczne zużycie energii dla standardowego domu wynosi: 100 m² * 100 kWh/m² = 10,000 kWh. Z koleji roczne zużycie energii dla domu pasywnego: 100 m² * 15 kWh/m² = 1,500 kWh. Roczna oszczędność energii to różnica w zużyciu energii: 10,000 kWh - 1,500 kWh = 8,500 kWh, a zatem roczna oszczędność finansowa to: 8,500 kWh * 0,7 PLN/kWh = 5 950 PLN

Spłata inwestycji w dom pasywny nastąpi, wtedy gdy łączna oszczędność finansowa wyniesie 100 000 zł (dom pasywny jest droższy o 20%), zatem łatwo policzyć, że zwrot z inwestycji spłaci się po 16 latach:

100 000 zł / 5,950 PLN = 16 lat.

Nasze obliczenia są jednak obarczone błędem wynikającym z braku uwzględnienia prawdopodobnych podwyżek cen energii oraz rocznej inflacji. Przy założeniu wzrostów cen energii o około 10% rocznie (naszym zdaniem podwyżki cen energii będą bardziej dynamiczne i mogą sięgać nawet 20% rocznie) oraz skumulowanej średniej rocznej inflacji wynoszącej 2,5% nasz wynik jest nie doszacowany. Każda roczna wartość oszczędności zostanie zmniejszona o 2,5% w celu odzwierciedlenia inflacji. Jednocześnie wzrost cen energii spowoduje, że stopy oszczędności będzie rosła. Przykładowe obliczenie dla pierwszych kilku lat (uwzględniające skumulowany efekt inflacji na oszczędności z poprzednich lat):

Rok 2025:

• Zysk: 5,950 PLN
• Wzrost cen energii (10%): 5 950 PLN * 1.10 = 6 545 PLN
• Wpływ inflacji (2,5%): 6 545 PLN * (1 - 0.025) ≈ 6 381 PLN

Rok 2026:

• Oszczędności z roku 2025 + wzrost cen energii o 10%: 6 831 PLN * 1.10 = 7 020 PLN
• Wpływ inflacji: 7 020 PLN * (1 - 0.025) ≈ 6 844 PLN

I tak dalej każdego roku. Efekt skumulowanych oszczędności z uwzględnieniem inflacji na poziomie 2,5% oraz wzrostu cen energii o 10% każdego roku możemy zobaczyć na wykresie poniżej. Wykres ilustruje, jak oszczędności rosną z każdym rokiem, uwzględniając te dwa czynniki. Mimo wszystko, należy też wziąć pod uwagę, iż nie uwzględniliśmy rosnących cen materiałów do analizy, które mogłyby zmniejszyć potrzebną ilość lat do zwrotu naszych pieniędzy z inwestycji.
‍

‍
Na widocznym wykresie linia pozioma wskazujące odpowiednio dodatkowy koszt inwestycji wynoszący 100,000 zł oraz moment, w którym następuje zwrot z inwestycji.

Odpowiedź: Koszty inwestycji w dom pasywny zwracają się średnio w przeciągu 12 lat.

Należy też pamiętać, że budowa domu pasywnego wymaga dokładnego planowania i stosowania odpowiednich materiałów i technologii. Kluczowe znaczenie ma wybór doświadczonego projektanta, architekta i wykonawcy, którzy posiadają wiedzę i doświadczenie w budownictwie pasywnym.

Podsumowanie

Budownictwo pasywne jest droższe niż tradycyjna budowa domu dlatego nie każdego stać na to rozwiązanie. Należy jednak pamiętać, że wyższe koszty budowy domu pasywnego rekompensują niższe rachunki za energię. Może to być istotne w przypadku np. późniejszej sprzedaży domu. Domy pasywne zużywają nawet 90% mniej energii do ogrzewania niż tradycyjne domy, co oznacza oszczędności rzędu kilku tysięcy złotych rocznie. Dodatkowo, istnieje wiele programów dofinansowania budowy domów energooszczędnych i pasywnych. Dotacje te mogą obniżyć koszt budowy domu pasywnego nawet o kilkadziesiąt tysięcy złotych. Ponadto, warto też zaznaczyć, że wszelkie wady budownictwa pasywnego są stopniowo eliminowane. Rozwija się technologia, a na rynku pojawia się coraz więcej materiałów i rozwiązań dedykowanych budownictwu pasywnemu.

‍

‍