EPBD - co to jest i dlaczego jest ważne?

Dyrektywa EPBD, czyli Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Energy Performance of Building Directive), odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu naszej przyszłości europejskiego sektora budownictwa. Ten unijny dokument nakłada na państwa członkowskie szereg wymogów, które mają na celu poprawę wydajności energetycznej budynków w całej Europie. Jest to szczególnie ważne w kontekście dążenia do neutralności klimatycznej do roku 2050​​.

W tym artykule dowiesz się:

1. Co to jest dyrektywa EPBD i jakie są jej cele.
2. Konsekwencje EPBD dla sektora budownictwa.
3. Głównych wymogach dyrektywy.
4. Obowiązek fotowoltaiki w budynkach.
5. Korzyściach płynących z wdrożenia dyrektywy EPBD.

Co to jest dyrektywa EPBD i jakie są jej cele?

Dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) ma na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków w UE. Pierwsza wersja dyrektywy została wprowadzona w 2002 roku, a jej najnowsza odsłona, znana jako EPBD III, została przyjęta w 2023 roku. Głównym celem dyrektywy jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w sektorze budownictwa do roku 2050. Planuje się tego dokonać poprzez zwiększenie tempa modernizacji energetycznej budynków, poprawę komfortu życia mieszkańców oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych​​. Taki jest przynajmniej plan do którego zobowiązuje się wszystkie państwa członkowskie. Wprowadzenie wysokich standardów dla nowych obiektów jest zatem kwestią czasu.

Główne cele dyrektywy EPBD to:

• Osiągnięcie neutralności klimatycznej w branży budowlanej do 2050 roku.
• Zwiększenie tempa modernizacji energetycznej budynków.
• Poprawa komfortu życia mieszkańców miast.
• Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych emitowanych przez budynki.

Konsekwencje EPBD dla sektora budownictwa.

Dyrektywa EPBD jest kamieniem milowym w drodze do zrównoważonego rozwoju sektora budownictwa w Europie. Poprzez ustanowienie ambitnych celów i wymogów, Unia Europejska chce zostać liderem w walce z zanieczyszczonym środowiskiem i przyczynia się do walki ze zmianami klimatu, poprawy jakości życia mieszkańców oraz stymulacji gospodarki poprzez tworzenie nowych, zielonych miejsc pracy. Wpływ na sektor budownictwa w Polsce będzie znaczący, wymagając od wszystkich uczestników rynku dostosowania się do nowych realiów i inwestycji w przyszłość. Wraz z wdrożeniem dyrektywy EPBD, polski sektor budownictwa czeka wiele wyzwań. Konieczność dostosowania się do nowych przepisów, wiąże się z wyzwaniami także dla całej gospodarki. Jak już wspomnieliśmy, EPBD wprowadza szereg nowych obowiązków dla państw członkowskich, w tym między innymi konieczność zapewnienia rozmieszczenia instalacji energii słonecznej w nowych i istniejących budynkach, jeśli jest to ekonomicznie uzasadnione i funkcjonalnie wykonalne. Ma to na celu zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym budynków​​. Dodatkową istotną zmianą od 2025 roku, będzie zakończenie dotacji na kotły zasilane paliwami kopalnymi. Od tego roku nie będzie dotacji na tego typu ogrzewanie. To działanie ma na celu przyspieszenie transformacji energetycznej i ograniczenie zależności od paliw kopalnych w ogrzewaniu i chłodzeniu budynków​​. Chociaż, wdrażanie dyrektywy EPBD w Polsce wiąże się oczywiście z koniecznością ogromnych nakładów inwestycji, jednak potencjalnie będzie nowym impulsem dla polskiego sektora budowlanego i może przynieść wiele korzyści. Wdrażanie dyrektywy EPBD będzie wymagało ogromnych nakładów finansowych, ale przyniesie również wiele korzyści. Poza wymiernymi korzyściami jak oszczędności energii i kosztów, nowe inwestycje mogą przynieść szereg innych korzyści takich jak: poprawę komfortu życia, stworzenie nowych miejsc pracy w sektorze efektywności energetycznej​​ i alternatywnych źródeł energii. Warto dodać, że dyrektywa EPBD ma istotne znaczenie dla Polski, ponieważ sektor budownictwa jest jednym z najbardziej energochłonnych w naszym kraju.

Główne wymogi dyrektywy

EPBD jest częścią pakietu "Fit for 55" o czym pisaliśmy w naszym innym artykule. W ramach Dyrektywy EPBD każde państwo członkowskie Unii Europejskiej będzie zobowiązane do opracowania krajowego planu mającego na celu zmniejszenie średniego zużycia energii pierwotnej w budynkach mieszkalnych. Zgodnie z wytycznymi, do 2030 roku zużycie to ma zostać obniżone o 16%, a do 2035 roku w porównaniu z poziomem z 2022 roku o 20–22%. Do 2040 roku oraz w każdym kolejnym pięcioleciu, dalsze obniżenie zapotrzebowania na energię pierwotną będzie dostosowywane do sektora budownictwa mieszkalnego.

W przypadku budynków niemieszkalnych np. budynków publicznych, nowe przepisy dyrektywy EPBD nakładają na państwa członkowskie obowiązek stopniowej poprawy ich efektywności energetycznej. Konkretnie, do 2030 roku ma zostać przeprowadzona renowacja 16% budynków o najniższym standardzie energetycznym, a do 2033 roku - 26% takich obiektów.

Dyrektywa EPBD nakłada na państwa członkowskie szereg wymogów, takich jak:

• Ustalenie minimalnych wymagań dla charakterystyki energetycznej nowych budynków.
• Modernizacja energetyczna istniejących budynków.
• Wprowadzenie świadectw charakterystyki energetycznej, które informują o efektywności energetycznej budynku​​.

Obowiązek fotowoltaiki w budynkach.

W najnowszej aktualizacji Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), Unia Europejska wprowadza znaczące zmiany, które mają na celu zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Jednym z najbardziej dyskutowanych rozwiązań jest wprowadzenie obowiązkowej instalacji paneli fotowoltaicznych w określonych typach budynków. Co to oznacza w praktyce?

Kto musi zainstalować panele fotowoltaiczne?

Zgodnie z nowymi przepisami, obowiązek instalacji fotowoltaiki dotyczy:

• Wszystkich nowych budynków użyteczności publicznej oraz niemieszkalnych o powierzchni użytkowej większej niż 250 m² do końca 2026 roku.
• Istniejących budynków użyteczności publicznej, w zależności od ich powierzchni, z terminami realizacji rozłożonymi aż do końca 2030 roku.
• Nowych budynków mieszkalnych oraz zadaszonych parkingów sąsiadujących z budynkami do końca 2029 roku.

Warto zaznaczyć, że dyrektywa nie nakłada tego obowiązku na istniejące budynki mieszkalne, co jest wynikiem pragmatycznego podejścia do aktualnego stanu infrastruktury i popularności fotowoltaiki wśród właścicieli domów.

Dlaczego nie wszystkie budynki?

Decyzja o wyłączeniu istniejących budynków mieszkalnych z obowiązku montażu fotowoltaiki wynika z różnych przyczyn technicznych i ekonomicznych. Przede wszystkim, modernizacja starych budynków często wiąże się z dużymi kosztami i komplikacjami technicznymi. Ponadto, dyrektywa przyznaje państwom członkowskim pewną elastyczność, pozwalając im na ocenę, które budynki rzeczywiście nadają się do takiej modernizacji.

Realizacja tej dyrektywy będzie wymagała od każdego kraju członkowskiego opracowania i wdrożenia krajowego planu renowacji, który określi, jak i kiedy poszczególne obiekty zostaną zmodernizowane. Kontrola nad prawidłowym wykonaniem tych zmian prawdopodobnie spocznie na krajowych organach regulacyjnych, które będą musiały zapewnić, że wszystkie nowe budynki spełniają wymagane standardy.

Korzyści wprowadzenia EPBD.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, do podstawowych korzyści należą korzyści ekonomiczne wynikające z oszczędności energii i kosztów ogrzewania i chłodzenia budynków. EPBD może doprowadzić do oszczędności energii w budynkach w Polsce o nawet 30% do 2030 roku. Oznacza to, że Polacy będą mogli zaoszczędzić pieniądze na rachunkach za energię i więcej wydawać na inne potrzeby.‍ Budynki o wysokiej efektywności energetycznej będą bardziej wartościowe na rynku nieruchomości. Wprowadzenie dyrektywy EPBD może więc doprowadzić do wzrostu wartości nieruchomości w Polsce dla zagranicznych inwestorów.

Oczywiście strategiczna korzyścią będzie zmniejszenie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Niestety,‍ pomimo rosnącej świadomości, sektor budownictwa jest nadal jednym z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych w Polsce. Wdrożenie dyrektywy EPBD może doprowadzić do znacznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych z budynków (mniejsze zużycie paliw kopalnych i innych zasobów naturalnych) co będzie miało pozytywny wpływ na jakość powietrza i klimat.

Korzyści o których się rzadko mówi to lepsze i bardziej komfortowe warunki do życia. Będziemy mieli prawo do życia w mniej zanieczyszczonym środowisku. Jako przykład możemy podać fakt, iż budynki o wysokiej efektywności energetycznej mają lepszą wentylację, co oznacza, że w powietrzu jest mniej zanieczyszczeń. Może to poprawić zdrowie mieszkańców budynków, zwłaszcza osób z alergiami i astmą. Oprócz korzyści ekonomicznych, środowiskowych i społecznych, dyrektywa EPBD może również przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez zmniejszenie zależności od importu paliw kopalnych.

‍

‍